Mei 2019. Na 41 mooie HEMA-jaren ben ik nog maar kort bezig met het opzetten van mijn eigen bedrijfje. Werktitel? RM Retail Advies. De inkt van mijn handtekening bij de KvK is nog nauwelijks droog, als ik thuis in mijn linkerooghoek op het schermpje ‘Gerard Zandbergen’ zie oppoppen.
Oude bekende
“Gerard, goedemorgen!” roep ik vrolijk, nadat ik met een druk op het groene hoorntje mijn mobiel heb opgenomen. Gerard is niet zo van het dralen en meldt na drie volzinnen “Rob ik heb misschien een rare vraag voor je. Locatus inventariseert het detailhandelsaanbod in Spanje. De binnensteden en winkelcentra zijn klaar, maar de retailparken in de periferie moeten nog worden gedaan. Is dat wat voor jou in het interbellum tussen HEMA en RM Retail Advies?”
“Djeez, geen idee” hoor ik mijn hersens spinselen, maar ik antwoord gelukkig wat diplomatieker en formuleer kort maar krachtig “lijkt me leuk Gerard, maar laat me er even een nachtje over slapen”. Zo, dat geeft even uitstel.
Las aventuras de Tintin en España
Nou heb ik in mijn lange HEMA-carrière toch heel wat landen bezocht en uitvoerig bestudeerd, maar in Spanje is mijn focus in eerste instantie blijven hangen op Barcelona en Madrid. Van de rest van het land heb ik nog te weinig kaas gegeten. En dus is de conclusie al snel: Kuifje wil wel naar Spanje toe. De Spanjaarden zeggen dat overigens veel mooier: “Las aventuras de Tintin en España”!
Onderweg – zo ergens tussen Cordoba en Sevilla – belt vriend, stratoloog en retailgeweten Pim van den Berg en stelt zijn altijd zo kenmerkende vraag: “Rob, je kijkt nou wel, maar wat zie je daar in Spanje nou eigenlijk?” Nou… let’s go !!
Wat is typisch Spaans op de retailparken?
Laat ik enkele voorbeelden geven:
Zeer opvallend en voor mij een echte eyeopener was het aanbod van (zeer) grote “bazaarachtige” Chinese retailers van “mixed hardgoods”. Deze hardware warenhuizen (gemiddeld 2.000 tot 3.000 m2), luisterend naar illustere namen als HiperChina, Merca China, Commercio Chino, Multi Asia, Chinalandia of HiperLi, worden ook echt geleid door Chinese ondernemers. De winkels zijn vooral opgekomen ten tijde van de kredietcrisis, waar Spanje zwaar onder gebukt is gegaan. De Spaanse retail heeft gereageerd met vergelijkbare discountconcepten. Hiervan lijkt MGI het meest professioneel, maar waartoe ook ketens als TiendasAnticrisis, HiperEuro en EuroCasa gerekend mogen worden. Het Duitse T€di valt daarbij zeker qua formaat wat in het niet, maar is qua winkelindeling, planogrammen, opmaak, look-and-feel wel professioneler. Interessant is te zien òf en wanneer Action de Spaanse markt zal gaan betreden. Action zal echter in Europa tot nu toe nergens zoveel concurrentie zijn tegengekomen als in Spanje.
En dan het aantal dierenwinkels. Het huisdier in Spanje moet wel eenzelfde onaantastbare status hebben als de fiets in Nederland. Werkelijk elke retailconcentratie heeft een Kiwoko of Tiendanimal dierenwinkel, vrijwel altijd in combinatie met een dierenarts van AnimalClinic+ of een Consultorio Veterinario.
Spanjaarden dol op hun kind
Eveneens verbazingwekkend is het grote aantal speelgoedzaken. Niet alleen Toys-R-Us, maar ook ketens als Juguetilandia, Juguetes Panre of Juguettos zijn perifeer overal aanwezig. Dat de Spanjaard dol is op zijn kinderen blijkt bovendien uit het grote aantal “Balorige” kinderspeelparadijzen. Speelgoed is echter een homogeen en transparant artikel, dat vroeg of laat online gekocht gaat worden. Een saneringsslag is op termijn onvermijdelijk, met de nodige consequenties voor de bezetting van de retailparken.
En als vierde El Corte Ingles als icoon van de Spaanse retail. Je komt ze in de buitenwijken van de steden relatief vaak tegen in combinatie met hun Hipercor hypermarkt. Dat was mij wel bekend. Minder op de hoogte was ik van het grote aantal en de omvang van de outlet stores gevestigd op de retailparken. Zoals bekend heeft El Corte Ingles forse problemen in haar commerciële exploitatie en draait het familiebedrijf vooral nog op haar immense vastgoedportefeuille. De confrontatie met het grote aantal outlet stores maakte voor mij het warenhuisprobleem nog een keer zeer expliciet duidelijk.
Weer uitzoomend
Spanje heeft gracieuze, statige en soms historisch prachtige binnensteden met kleine panden en smalle straten, waardoor er voor een retailer maar moeizaam voldoende meters te vinden zijn.
Het aantal winkelcentrummeters per inwoner is in Spanje ook al niet overdreven hoog (met 0,25 m² per inwoner slechts fractioneel hoger dan het EU-gemiddelde van 0,23 m² per inwoner).
Een zeer fors en zwaar onderschat aantal detailhandelsmeters in Spanje ligt in de weinig aantrekkelijke omgeving van buitenwijken van de steden of geheel perifeer. Er is geen sprake geweest van enige planning, waardoor retailconcentraties vaak dicht bijeen liggen en elkaar onderling zwaar beconcurreren.
Vloerproductiviteit
Het feit dat GfK in haar jaarlijkse European Retail Study de vloerproductiviteit van de retail in Spanje in 2018 inschat op het volstrekt ongeloofwaardige niveau van € 4.000 tot € 4.500 p/m2 (vergelijk NL: € 3.500 tot € 4.000 p/m2), zou weleens haar oorzaak kunnen vinden in de genoemde onderschatting van het aanbod. Hoe fijn dan, dat Locatus is gestart om dat aanbod in Spanje in kaart te brengen.
