Toen ik in 2017 naar Nederland verhuisde was één van de meest opvallende aspecten van de Nederlandse steden de dichtheid en diversiteit van winkels. Heel anders dan in mijn thuisland Canada, dus mijn aandacht was direct getrokken. Voor mijn studie Master of Science, Urban and Regional Planning in Amsterdam, heb ik me daarom gericht op de Amsterdamse High Streets. Doel van mijn proefschrift was een beter inzicht te krijgen in de stedelijke economische ontwikkelingen en de hedendaagse globalisering. Waar beter dan in bruisende stad als Amsterdam.
Voor mijn onderzoek heb ik de High Streets geselecteerd op basis van hoeveelheid en diversiteit aan winkels en horeca én de geschatte mate van verandering in de afgelopen vijftien jaar. Ik heb voor deze periode gekozen om de invloed van de wereldwijde financiële crisis van 2008 en de recessie mee te kunnen nemen.
Ik heb via de Locatus database de veranderingen in de volgende straten in kaart gebracht: Beethovenstraat, Gelderlandplein, Haarlemmerstraat, Kalverstraat en de aangrenzende straten, PC Hoofstraat en de Utrechtsestraat. Daarnaast heb ik onderzoeks- en beleidsprofessionals geïnterviewd voor context- en branchekennis.
De internationalisering komt duidelijk naar voren in mijn onderzoek naar multinationale winkelketens. De opkomst van internationale ketens lijkt op het eerste gezicht eenvoudig waarneembaar. Het is echter lastiger om de invloed van individuele ketens kwantitatief te bepalen. Kwalitatieve casestudy’s blijven daarom belangrijk om de veranderende consumptiepatronen en de reactie daarop door bedrijven volledig te begrijpen.
Niet elke straat liet dezelfde veranderingen zien, maar er zijn duidelijk overlappende thema’s:
- Bijna alle straten / winkelgebieden zijn de afgelopen 15 jaar verschoven naar een meerderheidsaandeel van winkelketens De historische kern laat de hoogste filialisering zien. De Kalverstraat, die deze verschuiving vóór 2004 heeft ondergaan, zorgde voor een overloopeffect naar aangrenzende straten zoals het Damrak. Dit als gevolg van de economische crisis, waardoor een focus ontstond op risicomijdende activa.
- Een vergelijking van de veranderingen tussen de Beethovenstraat en PC Hooftstraat laat zien hoe de identiteit van de straat kan veranderen. In de 15 jaar van het onderzoek hebben multinationale retailers vaak een exponentiële schaalvergroting doorgemaakt, waardoor de stedelijke verandering in een stroomversnelling is gekomen. De P.C. Hoofstraat is door deze schaalvergroting een belangrijke locatie geworden voor flagshipstores. Dit heeft geleid tot een verschuiving van de sociale functie van de straat.
- Met de komst van bedrijven zoals Hudson’s Bay, die samenviel met de sluiting van binnenlandse retailers zoals Vroom & Dreesmann, lijkt de infiltratie van internationale retailers in het decennium na de crisis een grote vlucht te hebben genomen. Vervangingen van spelers zijn complex, zoals blijkt uit de uitbreiding van Action, die samenviel met de terugtrekking van het Blokker-concern. Deze twee ontwikkelingen laten ook zien hoe de marktsegmenten in deze periode verschillend hebben gereageerd. Deels als gevolg van de sociaaleconomische polarisatie.
- Ten slotte speelt de opkomst van e-commerce en multi-channel detailhandel een rol in alle bovenstaande conclusies. Deze trend zal niet overal dezelfde invloed hebben op een winkelgebied. De invloed hangt niet alleen af van de functie van het winkelgebied, maar ook van de sociale identiteit en de mate van verstedelijking.
Door te onderzoeken hoe de High Street retail in Amsterdam is veranderd in de afgelopen 15 jaar, krijg je ook een goed beeld hoe de stad zelf is veranderd. Retailers reageren op marktontwikkelingen. Door naar het ruimtelijke aspect van lokale en multinationale bedrijven te kijken, krijg je ook meer inzicht in het hoe en waarom van sociaaleconomische veranderingen.
Dank aan Locatus voor de toegang tot een uitgebreide dataset en de ondersteuning bij de kennismaking met winkelvastgoed. Voor dit onderzoek zijn ook andere bronnen gebruikt. Voor vragen over het onderzoek in deze studie, neem dan contact met mij op via LinkedIn. Als Canadees ben ik van plan om de opgedane kennis en vaardigheden te gebruiken om meer inzicht te krijgen in onroerend goed en economische processen in Canadese steden en steden in andere delen van de wereld.
