Wij krijgen soms ongelovige reacties als Locatus de laatste leegstandscijfers laat zien. Hoe komt het dat de de leegstand nauwelijks oploopt, ondanks de voortdurende crisis? Wij denken dat een van de verklaringen hiervoor is dat de retailmarkt dynamischer is dan iedereen denkt. Naast de grote spraakmakende faillissementen, zoals Free Record Shop en Harense Smid, zijn er ook weer mensen die een winkel starten. Ondernemers die ondanks de crisis juist weer kansen zien en in leegstaande panden een nieuwe winkel openen.
Ik denk zelfs dat de crisis bijdraagt aan een toename van het aantal starters. Ik heb hier twee redenen voor:
Reden 1:
De problemen in de vastgoedsector zorgen voor dalende huurprijzen en/of gunstigere voorwaarden voor de huurder. Bovendien zijn eigenaren van winkelpanden bereid grotere risico’s te nemen bij de verhuur. Een paar jaar geleden gingen zij voor optimale zekerheid door zoveel mogelijk te verhuren aan ketens of zelfstandigen met een zekere reputatie. Tegenwoordig zijn ze bereid een groter risico te nemen door ook te verhuren aan starters met een redelijk bedrijfsplan. Het risico op een faillissement van zo’n startende ondernemer is weliswaar groter, maar dan wordt in ieder geval nog een tijdje huur ontvangen. Wat beter is dan het pand langdurig leeg te laten.
Reden 2:
De oplopende werkloosheid zorgt ervoor dat veel goed gekwalificeerde mensen thuis zitten met slechte vooruitzichten op een baan. Steeds meer mensen kiezen daarom voor zelfstandig ondernemerschap. Dat kan als zzp’er, maar je kunt natuurlijk ook een winkel openen. Voor dit type winkels heb ik ook een term, namelijk de ‘Probeerwinkel’. Dat zijn winkels van mensen die juist vanwege de crisis ondernemer zijn geworden. Deze nieuwe ondernemers openen relatief spontaan een winkel. Anders dan de traditionele retailer, die jarenlange voorbereiding treft of de winkel van zijn/haar ouders overneemt.
Tot zover mijn argumentatie, maar klopt dit ook in de praktijk?
Om dit betoog te toetsen heb ik contact gezocht met de Kamer van Koophandel. Zij registreren nauwgezet het aantal startende ondernemers. Bij zo’n bedrijfsstart moet ook een bedrijfsactiviteit worden opgegeven, de SBI-code. Alle codes die beginnen met 471 t/m 477 betreffen activiteiten die bij Locatus onder detailhandel vallen. Voor de jaren 2010 t/m 2012 hebben wij het totaal aantal starters ontvangen.
2010: 6.756 starters
2011: 7.256 starters
2012: 6.952 starters
Dan blijkt ook inderdaad dat het aantal starters in de detailhandel in 2011 is toegenomen. In 2012 is dat aantal weer gedaald. Dus geen continu stijgende lijn, maar toch 2,9% meer dan in 2010.
Deze cijfers maken wel duidelijk dat het grote aantal starters ervoor zorgt dat de stijging van het aantal faillissementen grotendeels wordt gecompenseerd.
Het absolute aantal startende ondernemers is overigens niet gelijk aan het aantal nieuw geopende winkels. Dit komt omdat het overgrote deel van de beginnende detaillisten een andere winkel overneemt[1].
En dat zorgt er dan weer voor dat het grote aantal bedrijfssluitingen niet direct zorgt voor een sterk oplopende leegstand. Startende ondernemers vullen de gaten weer voor een groot deel op. De retailmarkt is dus dynamischer dan we denken.
[1] Hoe de verhouding tussen echt nieuwe winkels enerzijds en overnames en andere vorm van het starten van een bedrijf anderzijds ligt, ga ik nader uitzoeken. In een volgend blog kom ik hier op terug.
