Voor het 12e jaar op rij is de leegstand van het aantal handelspanden in België gestegen. Dit jaar is een historisch hoog niveau bereikt van 11,2%. Begin vorig jaar bedroeg de leegstand nog 10,3%. De stijging van 0,9 procentpunten in 2019 is ook nog de sterkste stijging sinds Locatus de leegstand in België bijhoudt.
Locatus is gestart met registreren in 2008, toen bedroeg de leegstand in panden nog 5,1%, in 12 jaar tijd is de leegstand dus meer dan verdubbeld.
De leegstand in handelsmeters ligt met 9,9% iets lager dan de leegstand in aantal panden. Een jaar eerder bedroeg deze leegstand op basis van oppervlakte 9,3%. De groei van leegstand in handelsmeters is dus minder sterk. Dit komt doordat het vooral de kleinere handelspanden zijn die leeg zijn komen te staan.
Overaanbod en e-commerce
Dat er steeds meer panden leeg komen te staan heeft sterk te maken met het overaanbod op de Belgische winkelmarkt. Dit is vooral het gevolg van e-commerce en de sterke uitbreiding van het winkelaanbod buiten de stadskernen.
De branches die veel concurrentie hebben van e-commerce krimpen het meest. De sterkste relatieve afname van het aantal handelspanden zagen we in de branche antiek/kunst. Dit komt vooral doordat consumenten deze artikelen zelf rechtstreeks verkopen via 2ehands.be. Na deze branche zien we de sterkste relatieve afname bij achtereenvolgens bruin/witgoed, sport & spel en schoenen. Elk van deze drie branches heeft zeer grote concurrentie van internetaankopen.
Minder retailpanden krijgen een andere functie
In 2018 steeg de leegstand zeer beperkt omdat zo’n 2.500 handelspanden een andere functie kregen. In 2019 kregen slechts 500 handelspanden een andere functie en kwamen er dus veel meer winkels leeg te staan.
Winkelmeters op baanconcentraties flink gestegen
Een derde reden voor de sterke toename is dat in 2019 het aantal winkelmeters weer fors is gestegen in België. In 2018 groeide het aantal winkelmeters nauwelijks, maar in 2019 is er weer bijna 300.000 m² bijgekomen. Deze toename kwam, bijna volledig buiten de stadscentra, op baanconcentraties terecht.
Hoogste leegstand in Wallonië
In alle gewesten is de leegstand hoog en vorig jaar gestegen. De sterkste stijging was in Wallonië waar de leegstand in 2018 ook al ruim boven het Belgische gemiddelde lag.
Onomkeerbaar
De retailmarkt ondervindt dus veel druk van de e-commerce, waardoor de vraag naar fysieke retail afneemt. Dit in combinatie met de groei van winkels op de baanconcentraties zorgt voor een extra toename van de winkelleegstand. Daar komt nog eens overheen dat de leeggekomen panden het afgelopen jaar veel minder een nieuwe bestemming kregen. Zijn de meest geschikte panden al omgebouwd of heeft herbestemming meer tijd en aandacht nodig? Duidelijk is dat de krimpende winkelmarkt een onomkeerbare kwestie is, en dat daar naar gehandeld dient te worden.