Vorige week hadden wij een succesvolle ontbijtsessie over het belang van horeca in retail. Horeca is de laatste jaren immers steeds belangrijker geworden binnen winkelcentra. Voor ons was dit een goede aanleiding om kennis te bundelen met onze huisbaas Koninklijke Horeca Nederland. In dit blog deel ik de rode draad van deze kennissessie ook met u.
Welk type horeca groeit het meest en waar?
Een eerste belangrijke constatering is dat de horeca al jaren in de lift zit. Waar we het aantal winkels van jaar op jaar zien afnemen is het aantal horeca panden in 15 jaar tijd gestegen van 38.148 naar 43.774, een toename van 5.626.
Tussen de verschillende types horeca zien we sterke verschillen in onze database. Een aantal sectoren (o.a. coffeeshops en discotheken) laten juist een daling zien, terwijl het aantal lunchrooms in 10 jaar tijd verdubbeld is. Het restaurant maakt de sterkste groei door in de combinatievorm: café’s, hotels en pure restaurants zijn afgenomen, terwijl het café-restaurant en hotel-restaurant juist is toegenomen. De sterkste groei is te vinden in de branche ‘horeca overig’, de groei wordt daar veroorzaakt door nieuwe concepten als Shisha lounges en juicebars.
De groei van de horeca zien we in alle soorten van winkelgebieden, maar de wijk en buurtcentra springen er uit (vooral een toename van bezorgen en afhalen) en ook in de binnensteden zien we een bovengemiddelde groei (met name lunchrooms).
Een groei van 15% in het aantal ondernemingen is natuurlijk mooi, maar is dit ook houdbaar en is er voldoende geld te verdienen voor deze ondernemers? Daar komt nog bij dat ook steeds meer niet-horecaondernemers zich op de horecamarkt begeven, voorbeelden daarvan zijn Airbnb, thuiskoks, horeca op boerenbedrijven en blurring in winkels en kapsalons.
Hoe zal de toekomst er uit zien?
Om te beoordelen hoe toekomstbestendig de toename van het aantal horeca ondernemingen is ben ik bij het CBS op zoek gegaan naar de omzetten in de horeca. Sinds 2005 is de omzet in de horeca[1] (gecorrigeerd voor inflatie) met ruim 25% toegenomen. Deze groei komt volledig uit de laatste 3 jaar. In de crisisjaren ervoor zagen we de omzet nauwelijks groeien.
[1] Cijfers CBS, bewerkt door Locatus
Een andere manier om de toekomst van de horeca te beoordelen is een vergelijk met het buitenland. Vergelijken we de Nederlandse grote steden met het buitenland, dan zien we dat Londen het grootste aandeel horeca in Europa heeft, daarna komen Amsterdam en Den Haag. Utrecht staat dan op plek 8 in de Europese lijst met centra met relatief de meeste horeca. Hierbij kijken we naar het aandeel in aantal vestigingen.
Nederlandse steden hebben dus zeer veel horeca en dat is opvallend omdat we zeker niet het meest uitgaande volk in Europa zijn.
Het lijkt dus dat het aantal horecazaken wel erg sterk is toegenomen. Harder dan op basis van de omzetontwikkeling tot 2015 was te verwachten. En zo hard dat het horeca aandeel inmiddels tot de hoogste van Europa behoort. Dat zet vragen bij de toekomstbestendigheid. Als we over een tijdje weer een economische dip krijgen ben ik bang dat er een sanering in de horeca zal gaan plaatsvinden. Leegstand die de laatste jaren is gevuld met horeca kan dan opnieuw leeg komen te staan. Dat is iets dat gemeenten en vastgoedeigenaren zich goed zullen moeten realiseren. Het lijkt me zaak om daar ook nu al actie op te ondernemen, om een oude wijsheid aan te halen: ‘Je moet het dak repareren als de zon schijnt en niet als het regent’.
