Verschuift het winkelaanbod richting waar de consument koopt? Of volgt de consument de verschuiving in het winkelaanbod? Het is een beetje het verhaal van de kip en het ei. België kent een grote fysieke spreiding in het winkelaanbod. Winkels zijn echt overal te vinden. In centrumgebieden, op baanconcentraties, in retailparken en tot slot een groot deel solitair gelegen.
Hoe is dit veranderd in de afgelopen 10 jaar?
Algemene trends van de Belgische retail
- Het aantal verkooppunten is gedaald
De afgelopen 10 jaar is het aantal verkooppunten landelijk met zo’n 3,3% afgenomen. - Het winkelverkoopvloeroppervlak* (kleinhandel/detailhandel) is gestegen
Ondanks dat het aantal verkooppunten is afgenomen, is het WVO met 6,3% gestegen in de afgelopen 10 jaar. - Leegstandspercentage is in 10 jaar ruim verdubbeld
In 2009 was de leegstand nog 5,4% terwijl nu 11,0% van de panden leeg staat.
Internet wordt vaak als grote boosdoener genoemd voor de afname van het aantal winkels en de hoge leegstand. Waar minder bij stilgestaan wordt, is de invloed van grote retailreuzen als Ikea, Hornbach en Decathlon. Hoeveel kleine winkels hebben zij binnen hun branche opgeslokt?
Of wat dacht je van de modegiganten Inditex(Primark?) en H&M? Dit zijn giganten in 3 opzichten: veel winkels, grote winkels, en veel verschillende winkelformules binnen één concern. Met een uitgebreid aanbod van goed betaalbare mode hebben zij heel wat concurrenten de markt uit gedrukt.
Verder zijn er steeds minder ondernemers die staan te trappelen om een winkel te beginnen. Het aantal winkeliers dat met pensioen gaat wordt niet gecompenseerd door starters. Steeds minder kinderen volgen hun ouders op in de retail.
Gent – Het aantal panden dat onder Inditex of H&M valt in de Veldstraat
Verspreiding over het land
Als we bovenstaande algemene trends opsplitsen naar Wallonië, Vlaanderen en Brussel zien we dat de retail zich niet overal hetzelfde ontwikkelt:
- Het aantal verkooppunten is alleen in Brussel gestegen:
Brussel | + 1,9%
Wallonië | – 0,4%
Vlaanderen | – 5,5% - Het winkelverkoopvloeroppervlakte* van de detailhandel is in alle drie de regio’s toegenomen. Wallonië is daarbij met ruim 9,8% in 10 jaar het meest gestegen.
- De leegstand is in de drie regio’s in verschillend tempo toegenomen in 10 jaar:
Brussel | 4,6% –> 11,4%
Wallonië | 5,4% –> 12,5%
Vlaanderen | 5,6% –> 10,2%
In Wallonië zien we de sterkste procentuele toename. Het lijkt erop dat de leegstand in Vlaanderen minder stijgt, omdat hier meer winkelpanden uit de voorraad zijn genomen.
Ook zien we dat de winkelketens verschillend vertegenwoordigd zijn in de drie regio’s. Een belangrijke oorzaak hiervan zal ook het verschil in regelgeving zijn. Zoals Jan de Nys het zei tijdens onze laatste kennissessie: “Ik doe eigenlijk zaken in 4 landen: Nederland, Vlaanderen, Wallonië en Brussel”. Het zakendoen is hier totaal verschillend. Niet alleen qua manier van zaken doen, maar ook qua regelgeving.”
Verspreiding over de verschillende winkelgebieden
Als laatste neem ik de verspreiding over de verschillende type winkelgebieden onder de loep. Het aantal winkels in de grote centrum winkelgebieden neemt flink af. Zoals eerder gezegd speelt internet en de concurrentiekracht van de grote winkelketens hierbij een rol.
Zeker zo belangrijk, de aantrekkingskracht van alle grote winkels buiten het centrum. Mensen die in Gent-Oostakker wonen gaan eerder winkelen bij de naastgelegen baanconcentraties dan Gent in te gaan. Dit is dichterbij. Het aanbod is uitgebreid. En er kan (bijna) zonder problemen gratis geparkeerd worden. Naar het centrum ga je alleen nog voor het funshoppen.
Bij de solitaire winkels zien we de “Survival of the Biggest”. Ook hier neemt het aantal winkels met 11,6% af in de laatste 10 jaar, terwijl de aangeboden winkelverkoopvloeroppervlakte* gelijk blijft. De consument kan hier dus nog steeds prima terecht. Er zijn minder winkels, maar de winkels die er nog zijn, hebben een uitgebreider aanbod.
Wat verstaan we onder “perifeer geconcentreerde verkooppunten”? Dit zijn winkels die op baanconcentraties liggen of in retailparken. Denk aan de Boomse Steenweg tussen Antwerpen en Brussel (A12) en het Shopping Centre in Olen. Als je daar op een willekeurige zaterdag naar toe gaat, zijn de grote parkeerplaatsen overvol.
De consument gaat waar zijn wagen kan staan…
* Wanneer we het in dit blog over winkelverkoopvloeroppervlak hebben, dan betreft het alleen de detailhandel. Dit i.t.t. de verkooppunten waar ook de niet-detailhandel is meegenomen.
