Het aantal 65-plussers in Nederland neemt explosief toe. Over 10 jaar zijn er 800.000 meer dan vandaag. Miljoenen vierkante meters winkel raken daardoor overbodig. Waarom is dit eigenlijk zo? En, waar gaan dan de grootste klappen vallen? Dit artikel geeft de antwoorden op deze vragen.
Steeds meer ouderen
Het CBS stelt dat het aantal inwoners in Nederland de komende 30 jaar nauwelijks groeit. Hooguit 5% tot 6% komt er nog bij. Slechts 700.000 nieuwe inwoners dus. Van de aanwas moeten we het dus niet hebben. Vanaf 2040 zal de totale bevolking zelfs dalen.
Ook de leeftijdsopbouw van de totale bevolking verandert drastisch. Ouderen maken straks een veel groter deel uit van de totale bevolking. Het aantal jongeren (iedereen tot 65) zal licht afnemen.
Draagvlak winkels ongelijk verdeeld over Nederland
Hoewel grote steden als Amsterdam, Utrecht en bijvoorbeeld ook Groningen(stad) groeien, ontvolkt het platteland steeds meer. Een trend die we niet alleen in Nederland zien, maar wereldwijd. In de groeigebieden is er voor het winkelbeeld niet heel veel aan de hand. Daar blijft het draagvlak naar verwachting ongeveer gelijk, hoewel er natuurlijk onderlinge verschillen zijn.
Regionaal liggen de zaken heel anders. De winkelleegstand is in Limburg al jaren de hoogste van het land. De bevolking loopt in absolute aantallen terug. Degenen die er nog wonen, zijn bijna zonder uitzondering ouderen. Jongeren en gezinnen zijn al weggetrokken of maken plannen om dat op korte termijn alsnog te doen. Ik ben bang dat dit een trend is die bijvoorbeeld ook in Zeeland en (de provincie) Groningen zijn tol gaat eisen.
Draagvlak winkels daalt
Het vrij besteedbaar inkomen van ouderen ligt maar liefst 20% lager dan van jongeren. Niet onlogisch: de tijd van salaris is voorbij. Ze leven in grote meerderheid van AOW en wellicht nog een aanvullend pensioen. Dit alleen al heeft een enorm effect op het draagvlak van winkels. In gebieden waar ontvolking hand in hand gaat met ontgroening en vergrijzing is dit effect nog sterker.
Ouderen hebben echter niet alleen minder te besteden, ze besteden hun geld ook heel anders. Wonen en zorg zijn voor hen de belangrijke kostenposten. Kosten die betaald moeten worden uit een gemiddeld al lager budget. Een relatief groter deel gaat op aan dienstverlening, en minder aan producten.
Het is dan ook niet zo raar dat de detailhandelsbestedingen van ouderen heel anders zijn dan die van jongeren. Ouderen eten minder en ze geven maar liefst 40% minder uit aan kleding en schoenen. De laatste modetrends worden niet meer gevolgd, ze doen gewoon langer met de spullen die ze hebben. Het interieur van oma verandert niet meer mee. Dat voelen we dus in de supermarkt, de modezaak, de bouwmarkt en de woonwinkel.
Een winkel kan bestaan omdat de consument er zijn producten koopt. Vanuit de omzet van de winkel wordt onder andere de huur betaald. De huur gaat naar de eigenaar van het winkelpand. Veelal zijn dit onze pensioenfondsen.
Het probleem van de komende jaren is dat het draagvlak van winkels daalt. Als de winkelier minder verdient, kan hij ook minder huur verdragen voor zijn winkelpand. De eigenaar ontvangt dus minder huur. En minder huur betekent een lagere waarde voor het winkelpand. Dit geldt ook voor de pensioenfondsen.
De pijn van de winkels
De totale detailhandelsbestedingen dalen de komende jaren in Nederland als gevolg van de vergrijzing. Minder omzet dus voor winkels. Pijn voor de winkelier. Voor sommige gebieden, waar nu nog vrolijk winkelmeters worden toegevoegd, zijn de gevolgen waarschijnlijk dramatisch. Misschien wel de helft van de winkelmeters wordt daar overbodig. Deze miljoenen meters gaan de beleggers in winkelvastgoed miljarden kosten.
