Met temperaturen die oplopen tot boven de 30 graden verlang ik zelf ook naar vakantie. Helaas zit mijn vakantie er al op, dus duik ik maar in de data in plaats van het water. Maar dan wel data die toch nog iets met vakantie te maken hebben: het retailaanbod in de Nederlandse vakantieplaatsen. En dat bleek een hele puzzel.
De eerste conclusie is evident:
“Vakantieplaatsen hebben méér retailaanbod dan gemiddeld in Nederland.”
Toch komen de vakantieplaatsen niet direct in de Top 10, als we naar retailaanbod per inwoner kijken. Het lijkt logisch: hoe meer toeristen, des te meer kopers naast de inwoners van de plaats. Deze extra vraag zorgt voor meer winkelmeters per inwoner, dus de toeristische plaatsen komen bovenaan in de ranking.
Maar nee, de eer van het meeste retailaanbod (m2) per inwoner gaat naar:
Grensplaatsen met winkelaanbod gericht op Belgen en/of Duitsers.
Het meeste aanbod per inwoner[1] heeft het Limburgse Vlodrop met bijna 19 vierkante meter WVO per inwoner (landelijk is dit 2,5 m²). Dit komt met name doordat Vlodrop twee heel grote tuincentra heeft, vooral gericht op Duitse consumenten.
En zo komen we op nog een stoorzender, waardoor West-Terschelling pas op de 24e plaats staat met 5,8 m² per inwoner. Grote meubelwinkels en tuincentra zorgen ervoor dat kleinere plaatsen relatief veel winkelmeters hebben per inwoner.
[1] Hier is alleen gekeken naar plaatsen met 1.000 of meer inwoners (in totaal 1.025 plaatsen).
Ranking zonder stoorzenders
We kijken nog eens opnieuw naar de plaatsen met het meeste winkelaanbod, maar dan zonder de Branchegroep die we bij Locatus ‘In/Om Huis’ noemen. Voor de volledigheid sluiten we dan ook gelijk de grote kampeerwinkels, de leegstand en Transport-en brandstoffen uit. Hierdoor is er per Nederlander nog maar 1,3 m² Retail beschikbaar.
De top 10 van plaatsen die dan het meeste winkelaanbod per inwoner hebben wordt dan gedomineerd door plaatsen met een toeristische functie. Halfweg is zeker geen toeristenplaats, de verklaring voor diens plaats in de Top 3 is Amsterdam The Style Outlets. Andere bijzondere plaatsen in deze Top 10 zijn Middelharnis en Surhuisterveen. Ook niet echt plaatsen in een toeristische omgeving, maar relatief kleine plaatsen met een sterke regiofunctie.
Tabel 1: Winkelaanbod per woonplaats exclusief, Doelgericht, Automotive en Leegstand (top 10 obv aantal meters per inwoner)
In bovenstaande tabel is gekeken naar het aantal winkelmeters per inwoner. Kijken we naar het aantal winkels per inwoner dan is het resultaat redelijk hetzelfde. De top 3 verandert niet, en ook Valkenburg, Egmond, Kamperland en Callantsoog behouden hun plek in de top 10. In de top 10 naar verkooppunten wordt de plek van Muiden, Surhuisterveen en Middelharnis overgenomen door Giethoorn, Ootmarsum en Gulpen.
Relatief veel horeca
Bij vakantie hoort natuurlijk ook lekker eten en gezellig wat drinken op een terras. Logischerwijs is een oververtegenwoordigde horecasector dan ook een ander kenmerk van toeristische plaatsen. Eenzelfde overzicht als hiervoor kan dan ook gemaakt worden voor alleen de horeca. Gemiddeld hebben wij in Nederland 0,3 m² horeca per inwoner tot onze beschikking.
De top 10 met alleen horeca lijkt redelijk op het voorgaande overzicht, met dezelfde nummers 1 en 2. Wel zijn de uitzonderingen Halfweg, Surhuisterveen en Middelharnis nu uit de top 10 en houden we alleen nog echt toeristische plaatsen over.
Tabel 2: Horeca per woonplaats
Plaatsen in toeristische regio’s hebben dus zeker meer retailaanbod dan een gemiddelde andere plaats. Alleen plaatsen met een bijzonder doelgericht aanbod hebben nog meer aanbod dan vakantieplaatsen. De speciale opbouw van vakantieplaatsen komt dus pas echt goed naar voren als we een aantal branches uitsluiten. Toeristische plaatsen blijken dan inderdaad een bijzonder winkelaanbod te hebben met als belangrijkste exponent daarvan Sluis, die naast het toerisme ook een bijzondere functie heeft voor Belgische consumenten.
Brancheverdeling in de 25 belangrijkste vakantieplaatsen
We zagen al dat een bepaalde branchegroep een flinke stempel kan drukken op de beschikbare winkelmeters.
Daarom wil ik de branchering van vakantieplaatsen afzetten tegen die van plaatsen van vergelijkbare omvang. Daartoe heb ik een selectie gemaakt van de 25 belangrijkste vakantieplaatsen in Nederland (naar eigen inschatting), met meer dan 1.000 inwoners. De grootste hiervan is Noordwijk met ruim 26.000 inwoners. Het aanbod in deze 25 plaatsen is daarom afgezet tegenover de andere plaatsen in Nederland met 1.000 tot 30.000 inwoners.
Dat levert het volgende beeld op:
Het meest in het oog springt direct de sterke oververtegenwoordiging van de horeca. Ook de mode en luxe sector is oververtegenwoordigd. Alle andere sectoren kennen juist relatief iets minder aanbod.
