De ontvanger (consument) speelt een steeds grotere rol in de supply chain. Bij alle spelers in de keten zien we verschuivingen, zowel bij de retailer, consument als de transporteur. Joris Beckers, Professor economisch geografie en stedelijke logistiek aan de Universiteit van Antwerpen, nam de drie spelers één voor één onder de loep.
De retailer balanceert tussen online & fysiek
In de fysieke retail zien we twee ontwikkelingen: een afname van het aantal handelspanden en een toename van de gemiddelde winkelgrootte. Doordat de consument bij de grotere ketens ook online kan bestellen hoeft de retailer op minder locaties fysiek aanwezig te zijn in de winkelstraten. Om consumenten meer aan zich te binden gaan grote ketens voor een redesign van hun winkels met een omnichannel beleving.
Per branche en winkelformule zijn flinke verschillen in aandeel van online. 57% van de retailers heeft een online aandeel van maximaal 5%.
Tabel: Aandeel van e-commerce in het jaarlijkse omzetcijfer
| Maximaal 5% | 57% |
| Tussen 6% en 10% | 18% |
| Tussen 11% en 20% | 10% |
| Tussen 21% en 50% | 12% |
| Tussen 50% en 90% | 2% |
| 100% | 1% |
| Bron: Unizo |
Door de groei van e-commerce wordt het logistieke traject steeds complexer. Kleine partijen kiezen er daarom voor om hun assortiment via een e-commerce platform te verkopen. Verder is het maar voor weinig partijen rendabel om de logistiek in eigen hand te nemen, dus valt de keuze meestal op outsourcing van het logistieke traject.
De consument bepaalt
“Vandaag besteld, morgen in huis” vindt men heel gewoon, waarbij een deel van de fun een vlotte levering is. Deze verwachting zet een grote druk op het logistieke traject.
Consumenten bestellen steeds vaker en gevarieerder online, waarbij de Covid-19 periode België op het niveau van zijn buurlanden bracht.
Consumenten plaatsen bij veel verschillende partijen kleinere bestellingen, hetgeen effectieve logistiek heel lastig maakt. Niet alleen zijn er veel webwinkels, maar ook veel vervoerders. Het kan zo zijn dat twee of drie keer op een dag de bel gaat van een pakketbezorger. Voor jezelf of voor de buren: iedere keer weer een andere transporteur met een klein pakketje.
De nieuwe transporteur
In de afgelopen 10 jaar is een totaal nieuwe transporttak ontstaan. Van bulkpartijen naar kleine pakketjes en van B2B naar B2C, van leveringen tijdens kantoortijden naar leveringen overdag, ’s-avonds én in het weekend. Dit vergt een goede planning én kennis van de consument om het traject rendabel te maken. De versnippering van kleine pakketjes zorgt voor veel vervoersbewegingen in de woonwijken.
Het is daarom essentieel om een goede balans te vinden tussen thuisleveringen en pick-up points.
De dichtheid van Pick-up point in België is al redelijk hoog
| Total PPs |
Total APSs |
Share of popu-lation |
Share of PP’s |
Share of APSs |
Average population < 1 km |
Share of population < 1 km |
Share of population < 5 km |
|
| Urban | 944 | 69 | 28% | 22% | 37% | 2.804 | 94% | 100% |
| Suburban | 2.213 | 107 | 55% | 53% | 58% | 1.718 | 65% | 100% |
| Rural | 1.057 | 10 | 17% | 25% | 5% | 746 | 42% | 98% |
| Belgium | 4.214 | 186 | 100% | 100% | 100% | 1.732 | 69% | 99% |
Sources (BIPT 2018; Statistics Belgium 2014).
Maar niet alle transporteurs hebben een even dicht netwerk aan pick-up points.
Voor de transporteur is branding & vertrouwen zeer belangrijk. Hij moet twee partijen tevreden houden: de consument én de retailer.
Nieuwe rollen in de retail supply chain: de consument als beslisser
Door de toename van online shoppen zijn de speerpunten binnen de verschillende partijen in de supply chain verschoven.
Zo denkt de transporteur niet meer in aantal pakketjes, maar aan zo efficiënt mogelijke ritten. Consumenten worden aan een vast voertuig toegewezen. De vaste chauffeurs kennen ondertussen de meeste mensen in de wijk bij naam en toenaam en weten al of ze hen wel of niet thuis kunnen verwachten.
Ook de retailer neemt andere logistieke beslissingen. Ze denken niet meer in orders maar in pakketten (soms liggen de bestelde artikelen in verschillende magazijnen of moet iets nageleverd worden). Men is continu op zoek naar zoveel mogelijk samenvoegen van de eigen leveringen.
De missing link is op dit moment de top van de driehoek
Communicatie tussen consument en transporteur met betrekking tot tijdstip, plaats, wijze van levering kan de efficiëntie en service verhogen. Dit moet al dan niet via de retailer gebeuren.
Zou het niet efficiënter zijn wanneer de consument zelf de vervoerder kan bepalen in plaats van retailer? Zodat wanneer deze bij drie partijen bestelt dit allemaal door dezelfde vervoerder wordt aangeleverd? En dit liefst op hetzelfde tijdstip…
Ook meer bewustwording over de transportkosten – en doorbelasting van ongunstige keuzes – kan voor meer efficiency zorgen. Momenteel is bezorgen veelal gratis en het minimum orderbedrag laag. Daardoor doet de consument geen moeite bij één partij, of meerdere dingen tegelijk, te bestellen.
Overige presentaties Masterclass Retail 16 oktober 2023
Tijdens de Masterclass Retail bij de Universiteit van Antwerpen werd de Belgische retailmarkt vanuit 4 invalshoeken onder de loep genomen. Lees meer over de overige drie invalshoeken:
- Van winkelen in het stadscentrum, via baanwinkels naar omnichannel
Prof. Ann Verhetsel, Universiteit van Antwerpen - De evolutie van het Belgische retaillandschap
Gertjan Slob, Directeur Onderzoek Locatus - Vraatzucht en honger: hoe de winkelomgeving ons eetgedrag beïnvloedt
Dr. Jeroen Cant, Universiteit van Antwerpen
