De laatste jaren daalt de leegstand in Nederland gestaag. Op het hoogtepunt stond 7,5% van de winkels leeg. Inmiddels is dat teruggelopen naar 6,8%. Het aantal leegstaande panden is daarmee gedaald van bijna 17.000 een paar jaar geleden tot 15.000 nu.
Opvallend is dat het herstel niet alleen plaatsvindt in de sterke winkelgebieden in de Randstad, maar juist in kleinere winkelgebieden in de meer perifere regio’s van Nederland. Welke grote centrale winkelgebieden laten relatief de grootste afname in de winkelleegstand zien?
Top 10 grote centrale winkelgebieden met de grootste leegstandsafname (aantal panden)
| WINKELGEBIED | 2015 | 2018 | Verschil |
| Centrum Enschede | 14,8% | 8,9% | -5,9% |
| Centrum Winschoten | 21,0% | 16,0% | -5,0% |
| Centrum Heerhugowaard | 12,0% | 7,4% | -4,6% |
| Centrum Rijssen | 10,8% | 6,3% | -4,5% |
| Centrum Nijmegen | 9,9% | 5,5% | -4,4% |
| Centrum Zierikzee | 8,2% | 3,8% | -4,4% |
| Centrum Nunspeet | 10,7% | 6,6% | -4,1% |
| Centrum Eindhoven | 11,3% | 7,6% | -3,7% |
| Centrum Volendam | 4,9% | 1,6% | -3,3% |
| Centrum Winterswijk | 12,9% | 9,9% | -3,0% |
Het bijzondere van de afname van de leegstand is dat dit niet komt omdat winkels weer worden ingevuld. Andere factoren spelen een grotere rol. Het aantal winkels (detailhandel) is namelijk van 2015 tot 2018 met 5.000 afgenomen.
Wat wel een rol speelt is de horeca. De horeca heeft de afgelopen jaren een groot aantal panden ingevuld en begint een steeds belangrijkere rol in het Nederlandse winkellandschap te spelen. Was het aandeel horeca in het totaal aantal retailpanden in 2015 nog iets meer dan 18%, nu is dat al bijna 20%.
Tot slot zien we dat de totale winkelvoorraad afneemt. Jaarlijks verdwijnen er enkele honderden panden uit de voorraad, maar dit jaar lijkt dat proces te versnellen. In de eerste 8 maanden van 2018 zijn er al 1.000 panden en 250.000 m² uit de voorraad verdwenen. Waarschijnlijk speelt hier de overspannen woningmarkt een rol. De vraag naar woningen is zo groot en de prijzen stijgen zo snel dat het steeds aantrekkelijker wordt om winkels om te bouwen naar woningen.
Als we dan terugkijken naar onze top 10, dan is de ombouw van winkelpanden naar woningen in studentensteden als Enschede, Nijmegen en Eindhoven zeker een verklaring voor de teruglopende leegstand. In een plaats als Winschoten is deze ontwikkeling bijzonderder. Toch is ook hier het aantal panden in het centrum met 12% afgenomen van 333 naar 293. Hier is het niet zozeer een ombouw van panden geweest naar woningen maar ook het samenvoegen van panden tot grotere units.
Wat bij al deze cijfers opvalt is dat er op heel veel plekken serieus wordt gewerkt aan het aanpakken van de leegstand. Dat gaat vaak niet vanzelf en ook op elke plek is de oplossing anders en lokaal maatwerk. Maar die serieuze aanpak levert op veel plekken wel resultaat op.
