De afgelopen 15 jaar zagen we het aantal kleinhandelspanden gestaag afnemen, terwijl het aantal winkelmeters in die periode steeg en de laatste jaren stabiliseert. Dit wil zeggen dat de gemiddelde grootte van een winkelpand flink is toegenomen. Dit zien we terug in de groei van de winkelmeters aan de stadsranden, waar de grote winkels, DIY-zaken en supermarkten zich vestigen.
Gevolgen voor de leegstand
Stadscentra hebben zichtbaar te lijden onder de populariteit van de grotere winkels aan de rand van de stad. Dit is ook terug te zien in de leegstandscijfers. Retailers zochten een plek buiten het centrum, terwijl relatief weinig handelspanden in stadscentra verdwijnen. Doordat de huren daar zo hoog liggen is het moeilijk om in de centra te transformeren naar wonen/kantoor.
De leegstand verschilt niet alleen per type winkelgebied, maar ook per regio. Alhoewel de leegstand overal is toegenomen, heeft Wallonië het ’t zwaarst. Steden als Charleroi en Verviers hebben respectievelijk 32% en 47% leegstand. Het Vlaamse Gewest brengt het er nog het beste vanaf.
Het goede nieuws is dat de leegstand de laatste twee jaar voor het eerst sinds zeer lange tijd een dalende trend laat zien.
Verschil in ontwikkeling handelspanden per branche
Niet alle winkeltypes laten een zelfde afname in aantal panden zien. Waar de kleinhandel een jarenlange daling liet zien, zien we dat Leisure (waaronder de horeca) en Diensten (denk aan kappers) het beter doen. En ook binnen de kleinhandel zien we verschillen. De dagelijkse sector springt daar positief uit.
Supermarkten ontwikkelen zich anders
De supermarkten onttrekken zich aan de dalende trend in de detailhandel. Zij laten zowel in aantal panden als in winkelmeters een aanzienlijke groei zien. Ook hier heeft een verdere schaalvergroting plaatsgevonden. De gemiddelde supermarkt is van 855 m2 naar 982 m2 gegaan (+15%).
Daardoor is het aantal inwoners per supermarkt gedaald. E-commerce staat in deze branche nog in de kinderschoenen. Na een versnelling in coronatijd lijken mensen nu toch weer meer naar de winkels te gaan.
Overige presentaties Masterclass Retail 16 oktober 2023
Tijdens de Masterclass Retail bij de Universiteit van Antwerpen werd de Belgische retailmarkt vanuit 4 invalshoeken onder de loep genomen. Lees meer over de overige drie invalshoeken:
- Van winkelen in het stadscentrum, via baanwinkels naar omnichannel
Prof. Ann Verhetsel, Universiteit van Antwerpen - Retail in de on-demand economie: fragmentatie van vraag & aanbod
Dr. Joris Beckers, Universiteit van Antwerpen - Vraatzucht en honger: hoe de winkelomgeving ons eetgedrag beïnvloedt
Dr. Jeroen Cant, Universiteit van Antwerpen
